Kayseri'de bulunan Bünyan Cezaevi daha öncede tutuklu Bayram Sevgin, işkenceye uğradıkları ve kıyafetlerinin çıkartılarak taciz edilerek süngerli odaya konuldukları iddiasıyla gündeme gelmişti. Bünyan Cezaevindeki son hak ihlalini ise DEM Partisi Şırnak Milletvekili Nevroz Uysal Aslan gündeme getirdi. Aslan, sağ eli ve sağ ayağı olmayan, yüzde 90 engelli mahpus Şaban Kaygusuz’un cezaevindeki yaşam koşullarına ilişkin bir basın açıklaması yaptı. Uysal Aslan, Türkiye’deki engelli bireylerin sadece toplumsal hayatta değil, cezaevlerinde de büyük hak ihlalleriyle karşı karşıya kaldığını belirterek, Şaban Kaygusuz’un yaşadığı mağduriyetin, cezaevlerinde bulunan tüm engelli mahpusların karşılaştığı zorlukların bir örneği olduğunu vurguladı.
Engelli Mahpusların Hakları Ayaklar Altında
Nevroz Uysal Aslan açıklamasında, Türkiye’de engelli bireylerin her alanda hak ihlalleriyle karşılaştığını ifade etti. "Eğitim, sağlık, istihdam ve siyasal katılım gibi temel alanlarda engellilerin hakları çoğu zaman ihlal ediliyor," diyen Uysal Aslan, Türkiye'nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin gerekliliklerinin yerine getirilmediğini belirtti. Cezaevlerinin engelli mahpuslar için uygun olmaması nedeniyle bu gruptaki bireylerin "ceza içinde ceza" çektiğini belirten Uysal Aslan, cezaevlerindeki fiziki engellerin ve yetersiz koşulların, engelli mahpusların yaşamlarını daha da zorlaştırdığını dile getirdi.
Şaban Kaygusuz’un Yaşadığı Zorluklar
Kayseri Bünyan 2 Nolu T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuklu bulunan Şaban Kaygusuz, sağ eli ve sağ ayağı olmayan, yüzde 90 engelli bir mahpustur. Uysal Aslan, Kaygusuz’un yaşam koşullarına dikkat çekerek, "Hareket kısıtlılığı, erişilebilir olmayan banyo, tuvalet ve havalandırmalar gibi engellerin yanı sıra, engelli mahpusların en temel ihtiyaçlarına dahi ulaşamaması, büyük bir insan hakları ihlalidir," dedi. Kaygusuz’un yaşadığı cezaevinde karşılaştığı zorlukları, eski koğuşundaki merdivenlerin daha az dik olduğu için sürünerek inip çıkabildiği, ancak yeni koğuşundaki dik merdivenler nedeniyle bu durumu tek başına yapamadığı şeklinde örneklerle aktaran Uysal Aslan, mahpusun gece tuvalet ihtiyacı için arkadaşlarının yardımlarına muhtaç kalmasının da büyük bir sorun teşkil ettiğini belirtti.
Aileye Ulaşım Zorlukları ve Sevk Talebinin Reddi
Kaygusuz’un ailesi, uzak bir cezaevine sürgün edilmesi nedeniyle uzun süre boyunca ziyaret gerçekleştirememiştir. Uysal Aslan, "Ailelerin mahpusları ziyaret edebilmesi, hem duygusal bağın sürdürülmesi hem de mahpusun durumunun takip edilmesi açısından son derece önemlidir. Ancak, Şaban Kaygusuz’a dair sevk talepleri cezaevi idaresi tarafından gerekçesiz bir şekilde reddedilmektedir," dedi. Kaygusuz’un, daha uygun koşullar sunan Gaziantep Cezaevi’ne sevk talebi defalarca reddedildiği için, hem fiziksel koşulların iyileştirilmesi hem de ailevi ziyaretlerin kolaylaştırılması gerektiğinin altını çizdi.
Tek Başına Hücrede Yaşam: Psikolojik Etkiler
Şaban Kaygusuz, günlük ihtiyaçlarını tek başına karşılayamamanın verdiği psikolojik ve duygusal yük ile başa çıkmaya çalışırken, daha fazla arkadaşlarına yük olmamak için hücrede yalnız kalmak istediğini belirtmiştir. Kaygusuz’un tek başına hücrede tutulması, cezaevindeki fiziksel koşulların iyileştirilmemesi nedeniyle hem Kaygusuz’u hem de birlikte kaldığı diğer mahpusları olumsuz etkilemektedir. Uysal Aslan, "Şaban Kaygusuz’un tek başına kalma talebinin reddedilmesi, cezaevi idaresinin engelli mahpuslara yönelik politikalarının bilinçli ve keyfi olduğunu gösteriyor. İdare, engelli mahpusun yaşam koşullarını iyileştirmek yerine, yalnızca prosedürel bir yaklaşım sergiliyor," dedi.
Meclis’te Konu Yeniden Gündeme Alındı
Nevroz Uysal Aslan, Kaygusuz’un durumunun TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’na taşındığını, bu kapsamda cezaevindeki fiziki koşulların yerinde incelenmesi ve engelli mahpusların yaşam kalitesini artırmaya yönelik somut adımlar atılması için çalışma yapılması talebinde bulundu. Ayrıca, Kaygusuz’un Gaziantep Cezaevi’ne sevk edilmesi talebinin kabul edilmesi için gerekli girişimlerde bulunulmasını istedi.
Komisyona yapılan başvuruda, Şaban Kaygusuz’un yaşam koşullarının iyileştirilmesi için cezaevinin fiziki yapısının engelli mahpuslara uygun hale getirilmesi gerektiği belirtildi. Ayrıca, engelli mahpusların insanca yaşama haklarının sağlanması için alternatif infaz usullerinin geliştirilmesi gerektiği ifade edildi.
Adalet Bakanına Soru Önergesi:
Uysal Aslan, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a da konuya ilişkin bir soru önergesi sundu. Önergede şu sorular yer aldı:
Şaban Kaygusuz’un sevk talebi neden reddedilmektedir?
Şaban Kaygusuz’un ailesinin ziyaretini kolaylaştıracak ve kendisinin daha uygun koşullarda tutulmasını sağlayacak Gaziantep Cezaevi’ne sevk talebi için herhangi bir girişimde bulunulacak mı?
Kaygusuz, kaç kez düşme nedeniyle yaralanmış ve revire kaldırılmıştır?
Şaban Kaygusuz tek başına bir hücrede tutuluyor mu?
Cezaevlerinde günlük ihtiyaçlarını karşılayamayan engelli mahpuslar için özel personel görevlendiriliyor mu?
Cezaevlerinin engellilere uygun olmayan fiziki koşullarına ilişkin herhangi bir çalışma yapılmakta mıdır?
Engelli mahpuslara yönelik psikolojik destek sağlanmakta mıdır? Eğer sağlanıyorsa, bu desteğin kapsamı nedir?
Sonuç: İnsan Hakları ve Adaletin Gerekliliği
Uysal Aslan, açıklamasının sonunda, engelli mahpusların haklarının göz ardı edilmesinin kabul edilemez olduğunu vurguladı. "Engelli mahpusların hakları, sadece kağıt üzerinde kalan düzenlemelerle sınırlı kalmamalıdır. Şaban Kaygusuz gibi engelli bireyler, insan onuruna yaraşır bir şekilde cezaevlerinde tutulmalıdır. Türkiye’nin, engelli bireylerin yaşam koşullarını iyileştirecek ve insan haklarına saygılı adımlar atması gerekmektedir," dedi.
Mersin Portal-Haber Merkezi
