Mersin'de Turizm Tohumlarını Yeşerten Adam Numan Olcar

HER NOKTAYA ULAŞMA GAYRETİNDE

SORU: Sürekli seyahat halindesiniz. Turizm alanında yeni keşiflere imza atıyor, bunları Mersin’e uyarlamaya gayret ediyorsunuz. Bu durum dışarıdan güzel görünüyor ama sizin için zor olmuyor mu?

N. OLCAR: Evet sık sık seyahat ediyor; sahip olduğumuz imkanları, hangi kanallara tanıtabileceğiniz ve ulaştığımız kanalların hangilerini bölgemize aktarabileceğimizi araştırıyorum. Pek çok kişi ‘ne güzel geziyor’ yorumu yapıyor ama bu seyahatlerin hepsi 30 seneden sonra yorucu olan geziler. Ama ülkemizi, bölgemizi temsil ediyor olmanın sorumluluğu ile her noktaya ulaşma gayretindeyiz. 

SORU: Turizm algısı çok hızlı değişen bir sektör. Günümüz dünyasının turizm trendleri hakkında bilgi verir misiniz?

N. OLCAR: Turizm; huzur ve sakinliğin egemen olduğu, güzelliklerle buluştuğu, insanın gittiği zaman çok şey düşünemeyeceği, gittiği bölgeyi gezeceği bir aktivitedir. Olumsuz haberler, çıkan olaylar, turisti rahatsız edecek uygulamalar turizmin gelişmesine engeldir. İnsanlar macera turizmi tercih etmiyorsa hep para verip hem de tedirgin olmak istemezler.  Türkiye, turizm konusunda inanılmaz değerlere sahip. Her köşesi ayrı bir cennet, hiçbir şey yapmasanız da insanlar buraya gelmek istiyor. Ancak tanıtım, turizm için vazgeçilmezdir. Kızkalesi’ni, limonu, Ayatekla’yı, St. Paul’u tekrar tekrar anlatmaya ihtiyacımız yok.


Şuan yapılan faaliyetlerin tamamı; mevcut olan turizmle ilgili bölgenin algısını anlatan tanıtımlardır. Tarsus’a gelmemesine karşın St. Paul’u bizim rehberlerimizden daha iyi bilen pek çok insan var. Artık internet denen bir olay var. Önemli olan; deneyimleme veya mevcut olan konunun yaşatabileceği değerler. Burada da en önemli şey algıdır. Doğu Akdeniz, sadece Mersin, Adana, Hatay olarak değil bir bütün olarak ele alınmalıdır. Bugün; İstanbul, Antalya, Kapadokya bir algı yaratmış, turizmde markalaşmış kentler. Bizim de bu algıyı yaratmaya ihtiyacımız var. Bölgemizin de çok zengin değerleri var ama bunların deneyimleneceği algı, altyapı yok. 

SORU: Turizm çok kırılgan bir sektör, buna karşı ne yapmalıyız?

N. OLCAR: Biz hala turizmi tam olarak bilmiyoruz. Turizmin anlamını sorsak, ilkokulda öğrendikleri cümleleri tekrar edecek insanlar sektördeki çalışmaları eleştiriyor.  Oysa turizmin uluslar arası tanımlamada farkı fevkalade fazladır. Ancak en temeli; bir yere seyahat edeceksiniz, orada en azından bir gece geçireceksiniz, para harcayacak ve bununla ilgili ticaret yapmayacaksınız.  Bölgeye turist gelmiyor demek doru değildir, bunu söylemenin amacını anlamak da mümkün değildir. Sayılar ortadadır. Bu sayılar da ölçümleme yapabilmek adına önemlidir. 

SORU: Hayaldi gerçek oldu; son 6 yılda 17 kurvaziyer gemisi ağırladık. Bunu nasıl başardık? Bu coğrafyada bir sıkıntı var ama bu işin devamı gelecek mi?

N. OLCAR: 2007’de Mersin’e gelen toplam ziyaretçi sayısı 80 bin civarındaydı. O zamanki yatak kapasitemiz ise 7 bindi ki bunun 5 bini turizm işletme belgeli tesisler, 2 bin tanesi ise belediye kontrollü tesislerdi. Yaşadığımız süreçten dolayı son iki yılı saymadan 2014’ün rakamlarına baktığımızda ise yatak kapasitemizin 15 bine, toplam gelen ziyaretçi sayımızın da 536 bine ulaşmıştır. Pek çok insan için bu rakam başarı gözükebilir. Ama aslında Mersin’in sahip olduğu değerler, zenginlikler nedeniyle bizim milyonları konuşuyor olmamız lazım. Daha yapılacak çok iş var.  Mersin’de yaptığımız çalışmalarla; doğru işler yapılarak karşılığının fazlasıyla alınabileceğini gördük. Kurvaziyer gemilerinde elde ettiğimiz başarı bunun en somut örneğidir. Bu proje 2012 yılında gündeme geldi ve bugüne kadar 17 gemi ağırladık. Bu başarının sürdürülebilir olması için çalışmaların aralıksız sürmesi gerekiyor. 

SORU: Son iki yıl hariç yapılan başarılı çalışmalar bölgede turizm yatırımlarını attırdı mı?

N. OLCAR: Tabiî ki. Turizmin bu bölgede olabileceğinin anlatılması ve bunun da yatırımcı tarafından doğru algılanmasının son derece iyi örneklerini yaşıyoruz. Bugün ikinci 5 yıldızlı otel Mersin’e geldi. Yenişehir ilçesi ile Mezitli ilçesi arasında 5 tane 4 yıldızlı otel faaliyete girmiş durumda. Hali hazırda şehrin içinde yeni açılan bu ay dahi kapılarını açan otellerimiz var. Üniversite bölgesinde ise apartmanlar otellere dönüşüyor. Bunların yanı sıra mevcut otellerimiz yenilenmekte. Büyük firmaların Mersin’e ilgisi devam ediyor. Örneğin 3’üncü 5 yıldızlı otel yatırımı ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Bu planlanmış bir çalışma ama şuan biz hiç ümit edilmeyen bir süreci yaşıyoruz. Bir şeyler birazcık daha rayına oturduğu zaman 3’üncü otelimiz kentte yerini alacak. 

SORU: Mersin’de yıllardır tam olarak işletilemeyen 52 katlı bir de gökdelenimiz var. Sizce bu işletme neden bir türlü başarılı olamıyor? Nasıl değerlendirilebilir? 

N. OLCAR: Efektif olarak kullanmadıktan sonra yarardan çok zarar getirecek bir bina olan yapı, mantıklı bir yatırım değil. 30’uncu kattan itibaren başlayan otel bölümünde, her bir asansör 30’uncu kata kadar boşa çıkmış oluyor. Yapıldığı zaman çevresi de beslenerek, o zamanki konjektörel statüde orası bir şehir otelleri alanı olsaydı o zaman bu son derece güzel bir çalışma olacaktı. Ama o zaman proje yapanların inancı ile kent idarecileri arasındaki gözlem veya değerlendirmeler birbirini tutmadığı için böyle olmuş. 


Şuan ise binanın çevresindeki yapılar, dükkanlar, ticaret, ortam hiç biri modern bir kente yakışan statüde değildir. Başlı başına sorunlu bir bölgedir. Ne otoparkı için, ne de etrafı için hiçbir şey yapamıyor, algıyı değiştiremiyorsunuz.  Yapı; otelden ziyade iş merkezi veya hastane olarak kullanılabilir. Son 3-4 katı turizm amaçlı kullanılabilir, içinde kentin yaşamına uygun olacak aktivitelerin yapılabileceği restoranlar, eğlence mekanları gibi alanlar olabilir. Binanın en üst katı bir seyir terası olabilir ki bunlardan dünyada büyük paralar kazanılmaktadır. Ayrıca bura çeşitli sportif, kültürel aktiviteler yapılabilir. Işıklandırılması ile frak yaratılabilir. Yani bina kent ekonomisine kazandırılabilir ama tabi bunu yaparken geniş vizyonla düşünüp, ‘olmaz’ demeden, başarılı örnekleri baz alarak hareket edilmelidir. 

TARSUS-KAZANLI’DA BAŞA DÖNDÜK!

SORU: ‘Olmaz’ demeye takılmamak gerekiyor. Ancak Mersin ‘olmazlara’ öyle mahkum ediliyor ki umudumuzun kırılmaması mümkün olmuyor. Bunun son örneği Tarsus-Kazanlı Projesi… Proje ile ilgili önemli bir gelişme yaşandı. Arazi tahsisleri iptal edilen yatırımcılar hukuki süreç başlatarak, yürütmeyi durdurma kararı aldı. Neden böyle bir sürece girildi? 

N. OLCAR: Tarsus-Kazanlı Turizm Bölgesi’nin geçmişi 1998 yılına kadar dayanmakta olsa da projenin ortaya çıkışı 2007 yılıdır. Bu tarihte bölge ihale sonucu 5 firmaya tahsis edildi. Ancak Türkiye Cumhuriyeti tarihinde hiçbir zaman böyle başı, sonu belli olmayan, hangi sürelerde nasıl yapılacağı bilinmeyen ucu açık tahsisler yapılmamıştı. Ayrıca işin ciddiyeti yeteri kadar yatırımcılara anlatılamadı. Firmalar da 2010 yılına kadar adeta ipe un sererek yatırım yapmadılar. 2010’da ise ortaya ‘havalimanı yok’ gibi bir bahane çıktı. Halbuki 200 yıllarda tahsisler yapıldığında zaten havalimanı planlaması yoktu. Daha sonra ise yollar ile ilgili sıkıntılar öne sürüldü. Dolayısıyla yıllarca yatırım yapmayan yatırımcılara gösterilen iyi niyetin sorgulanması gereken bir noktaya gelindi. Biz o zamanda platform olarak bu duruma tepki gösterdik.

Mersin’in 8 turizm bölgesi var. Biz bölgeleri yatırımcılara tanıtırken, mevcut, devam eden ve planlanmış yatırımlar soruluyor. Ancak biz 2008’de tahsis yapılmış bir turizm bölgesinde 2016’da bir çivi dahi çakılmadığını gördüğünde, ‘demekki bizim burada görmediğimiz bir sıkıntı var’ diyerek, konuşmayı bitiriyor.  Yani tahsis yapılan firmalar kendileri bir çivi çakmadığı gibi çakmayı düşünenleri de engellemiş oldular. Biz Mersin olarak artık tolere edilecek bir durum olamayacağını savunarak; yatırıma başlanmasını veya tahsislerin iptalini istedik. Hatta biz yeni yatırımcılar getirmeyi dahi taahhüt ettik. Bu görüşmeler üzerine tahsisler iptal edildi ve bu gelişme ile söz konusu firmaların da üzerinden büyük bir yük kalktı. Biz de hemen bu bölgede neler yapılabilir, yatırım için kimler davet edilebilir araştırması içerisine girdik.



Hatta bu bölge için 5 yıldızlı dev oteller yerine yeni bir model önerdik. Çünkü uzmanlar; ‘Bu proje 2000 yılların başlarında uygulanmış olsaydı tutardı’ uyarısı yaptılar. Çünkü artık lüksün de kavramı değişti. Artık 3 yıldızlı oteller bile lüks artık lüks hizmet veriyor. Günümüzde 6-7 yıldızlı oteller mevcut. Bunun üzerine biz de Tarsus-Kazanlı da  farklı bir model ile ilerleme kararı aldık ve Alaçatı modelini uygulamak için harekete geçtik. Tarsus-Kazanlı’yı 15 bin yatak kapasiteli butik otellerden oluşan bir bölge olarak ele aldık. Önceki projede bölge 5 yatırımcının insafına bırakılmıştı. Ancak biz butik otel modeli ile yüzlerce insana işletme sahibi olma imkanı sunmak istedik. Ayrıca bölgenin cazibesini arttırmak için Türkiye’deki en büyük konferans salonunu yapmayı hedefledik. Burası Alaçatı’nın 8 katı büyüklüğünde ve 11 kilometre kıyı şeridine sahip olacaktı. Ayrıca projenin kıyı kesiminde deniz suyu ile nispeten de bir nevi kaplıca hizmeti verecek bir tesis düşündük. Bunlar Türkiye’de olmayan, dünyada ise sayılı ülkelerde olan projelerdi. 

Ayrıca butik otel işletmecileri Ayşe teyzenin yetiştirdiği domatesi alacak yani ihtiyaçlarını bölgesinden tanıdığı bildiği insanlardan karşılayacak. Böylece bölge ekonomisinde sirkülasyon sağlanacak. Ancak projenin taslaklarının çizilip, gün yüzüne çıkması ile tahsisi iptal edilen 5 firma ‘Biz burada bir şey kaçırıyoruz’ diyerek, mahkemeye başvurdu ve yürütmeyi durdurma kararı aldılar. Yani memnuniyetle devretmiş oldukları, kurtulduklarını söyledikleri arazileri geri istediler. Ama şimdi hareket tarzları yine 5 kişi ile olduğu için bizim dediğimiz gibi kapsamlı bir iş ortaya çıkmayacak ve bu projeler başka yerlerde yapılacak. 

Mersin bu tip noktalarda biraz daha sahiplenilmeli. Gönüllük esasına göre çalışanlar taş üzerine taş üzerine koymaya çalışırken onlara köstek değil destek olmak lazım. Bu insanları kaçırmamak lazım. Bu işin memurları turizmi sahada çalışanlar gibi bilemezler. Bilseler de yapmıyorlar. 

“HAVAALANI KONUSUNDA KUSURA BAKMAYIN AMA MAĞDUR EDİYORSUNUZ”

SORU: Mersin’in en önemli gündem maddelerinden biri de Çukurova Uluslar arası Havalimanı. Ancak bu yatırım da sürüncemede kaldı. Son durum nedir acaba? 

N: OLCAR: Mersin’in 2007 yılındaki Uluslar arası Çukurova Bölgesel Havalimanı gündeme gelene kadar, doğusunda yani Tarsus tarafında bir havalimanı inşa etme planı yoktu. O zaman öngörülen bölge batı kısmında yani Silifke tarafında küçük bir havalimanı yapılmasıydı.  O dönem Silifke bölgesine yapılacak havalimanına engel olduğumuz iddia edildi. Ancak biz bölgenin büyük bir havalimanına ihtiyacı olduğunu Adana’nın da bu büyüklüğü karşılamayacağını dile getirerek büyük bir vizyonu ortaya koyduk. Bu sebeple; bu havalimanın yeri Adana ile Mersin’in arasında olmalıdır dedik. 

Havaalanlarının müşterisi havayollarıdır. Havayollarının müşterileri yolculardır. Havalimanı yaptığınız zaman havayolları buraya alacağı yolcu için girer. Alacağı yolcu yok ise girmez, yolcu az ise de seferlerini durdurur. 

Silifke’ye tarafına yapılacak küçük bir havalimanı yerine söylemlerimiz doğru bulundu ve Adana-Mersin arasına uluslar arası ölçekte bir havalimanı yapılması kararlaştırıldı. Ayrıca Çukurova Havalimanı’nın sadece turizme değil kargı taşımacılığı sektörüne de hizmet vermesi planladı ki bu tarımsal üretimi ele öne çıkmış bölgemiz adına önemli bir gelişme oldu. Zira havalimanı faaliyete geçtiğinde tarım ihracatımız artacak, bugün tarladan toplanan ürünlerimiz gün içinde farklı bir ülkede market rafında tüketiciye ulaşacaktır. Bugün Antalya’da böyledir. 

Ancak proje ile ilgili ilerleme yine hatalı oldu. 2011 yılının Aralık ayında projenin ihalesi yapıldı. İhale sonuçları açıklandığında; Mersin’in bu ihalenin sonucunu sorgulaması gerektiğini söyledim. Çünkü ihaleye katılmak için 16 firma dosya alırken sadece bir firma teklif verdi. Bu sorgulanmalıdır. 15 firmanın ihaleye neden girmediği, bizim bugün karşımıza çıkan sorunların öngörülmesidir. 15 firma; bu havalimanı yapıldıktan sonra Adana Havaalanı’nın kapatılacağına dair devletin bir garanti vermemesi ve maliyetlerdir. 400 milyon Avro bütçeli bu projenin yap-işlet-devret modeli ile hayata geçirilmesi ve para kazanma süreci 22-26 yılken, ihale ‘ben bunu 9 yılda yaparım’ diyen firmaya verildi. Neticede proje yapılamadı. Ülkede seçimler oldu göstermelik açılışlar yapıldı.



Havalimanından inşaat değil, otlar yükseliyor. İnşaat yılbaşında yeniden başlayacaktı ama halen tek bir çivi bile çakılmadı. Ekonomik kayıplarını tasavvur bile edemiyorum. Bu proje için bölgede yüzlerce verimli tarım arazisi istimlak edildi. Buraları istimlak ederek tarımsal getiriyi bitirdiniz ama yerine yıllardır bir getiri koymadınız. Kusura bakmayın ama mağdur ediyorsunuz.  Ayrıca yine Tarsus-Kazanlı da ki gibi ‘havalimanı var mı, var ise ne zaman bitecek?’ soruları yanıtsız kaldığı için yatırımcıları kaçırıyoruz. Havalimanı için bu dönemde ki çalışmalar yapılmaz ise sıkıntılar artacak. Havalimanı çevresindeki arazilere dair spekülasyonlara değinmek dahi istemiyorum ama görünen o ki; bölgede bugünden bir planlanma yapılmaz ise yarın Çukurova Havalimanı, Adana Havalimanı gibi yapıların ortasında kalmış. Büyüyemeyen bir tesis olacak. Doğruyu söyleyen hiç de hoş karşılanmıyor ama doğrusu bu. 

SORU: Mersin’in batı kısmında da beklentilerin sürdüğü yatırımlar var. SEKA arazisi, Kumkuyu Yat Limanı gibi bu alanda bir gelişme var mı acaba? 

N. OLCAR: Konu bu tesislerin sadece bu turizme kazandırılması değil, ekonomiye kazandırılmasıdır. SEKA limanı yapıldığından buyana ne denizcilik sektörüne, ne turizm sektörüne ne de ekonomiye kazandırdı. Buradaki zarar çok büyük ve esasında birilerinin bunun hesabını vermesi lazım.  Marinalar ile alakalı olan konularda da durum farklı değil. Mersin, Türkiye’nin en büyük marinalarından birine sahip ancak yat ile ilgili hiçbir faaliyet yok. Normalde alışveriş merkezli bir marinamız olması gerekirken bizim marinalı alışveriş merkezimiz var. Şimdi bir de otopark ücreti almaya başladılar ama ‘ben yaptım oldu’ olmaz. Marinalar neden yapılır tekne gelmesi için. Tekne gelir marinaya bağlanır ve belli bir ücret alınır. Bu kişi yemek yer, alışveriş yapar, teknesine bakım yaptırır ve ülkemiz kazanır. 

Bazılarının felaketi bazılarının şansı olur misali şuan Doğu Akdeniz’de belki kötü ama Suriye’deki, İsrail’deki, Lübnan’da çatışma yaşanan bölgelerde savaştan kaçak tekneler nerede? Hiçbiri Mersin’e gelmedi büyük kısmı güney Kıbrıs’a ve ülkemizin güneyinde ki bazı illere gitti. Çünkü biz hiçbir şey yapmadık. Şuanda Mersin Marinası’nın marinacılık faaliyeti ile ilgili hiçbir faaliyeti olduğu söylenemez.

Durum Kumkuyu Yat Limanı’nda bir nebze daha iyi durumda ancak burada da tanıtım yok. Başarı istiyorsanız; Bu işi bilene vereceksiniz. Ama Mersin olarak bizim sahip çıktığımız bir konu yok ne yazık ki. Bu iletmeler ile ilgili Mersin Deniz Ticaret Odası’nın çabaları var ancak onlar da yalnız bırakıldı. 

DEVLETİN BAKIŞI; ‘TURİZM MERKEZİ ALANYA’YA KADAR’

SORU: Bölgemizdeki savaşlar sona erdiğinde ülkemizi, bölgemizi turizmde nerede görüyorsunuz?  

N. OLCAR: Türkiye hiçbir şey yapmasa da dünyanın 6’ncı büyük turizm destinasyonu. Sahip olduğumuz kaynakların bakanlık başta olmak üzere bu konunun ilgilerinin bakış açısını genişletmesi lazım. Ancak halen devletin bakışı; ‘Turizm merkezi Alanya’ya kadar’ türündendir. Ama böyle değil. Hatay’a kadar çok büyük bir alan var ki burada sanayi de yapılır, turizm de. Örneğin Tarsus-Kazanlı’ya yapmak istediğimiz butik otel projesini Antalya istese de yapamaz çünkü ağzına kadar dolmuş durumda. Örneğin geçen hafta Londra’da Dünya Turizm Fuarı’na katıldım. Benim 29 yıldır katıldığım fuarda Mersin, 2007’den buyana ilk bir uluslar arası fuarda yer almadı. Bununla alakalı olarak da bunun önemini kavramış bir kimse de yok, farkında da değiller hatta. 

“NÜKLEERİN YERİ YANLIŞ”

SORU: Nükleer santral, turizmi olumsuz etkiler mi? 

N. OLCAR: Nükleer enerji gerekli olabilir, kısa dönemde çevreye etkisi daha az olabilir ki uzun dönemini kimse bilmiyor ama buna ihtiyaç var ise devlet bunu yapabilir. Ancak ben nükleer santralin burada yapılmasına karşıyım. Bunun yapılacağı yer Akkuyu değildir. Nükleer santral yapacak çok yer bulursun ancak Akkuyu’daki doğal zenginliği yapamazsın. İç Anadolu’da bir yeri Gökova yapamazsın. Örneğin şuan bölgede faaliyet gösteren çimento fabrikaları çok büyük zararlar vermekte. Bölgede yeşil ağaç kalmamış durumda.  Öte yandan bugün Mersin-Antalya arasında ulaşım kısaltılıyor ama plajın üzerinden yol götürülerek kıyının bakirliği yok ediliyor. 

Şuan hala Mersin’in turizm alanında bir popülaritesi var ama bu Mersin’in kendi başarısı değil, çevresindeki illerin başarısızlığından dolayıdır. Ama gelecekte Adana kendi silkeleyip, ortaya attığı zaman Mersin, Adana’nın sadece tedarikçisi, uzantısı olarak kalacaktır.  Son olarak herkes sahip olduğu sorumlulukları yerine getirmeli, bilgi aktarımı yapmalıdır. Tek başına herkes bir hiçtir. 



Haber:
Hediye Eroğlu
Haberci Gazetesi