Çin modeli kapitalizm yol ayırımında; refah nasıl paylaşılacak?
Önceki makaleyi Başkan Xi’ nin odaklandığı ve tüm Çin’ i 2035’te ‘ortak refah’ çizgisine çıkarma hedefine ulaşma çabaları içinde pilot bölge olarak belirlediği Zhejiang eyaletine dikkat çekerek noktalamıştım…
Çin’ in doğusunda endüstri ağırlıklı Zhejiang eyaleti Pekin hükümetinin hazırladığı plan çerçevesinde yatırımların yeni adresi olacak…
Bölgeler arası gelişmenin büyük farklılıklar gösterdiği ülkede, gelir adaletini sağlamak ve refahı mümkün olduğunca adil dağıtmanın öncelikli koşulu; eyaletlerden başlayarak yatırımların bugüne kadar ihmal edilmiş bölgelere yapılmasını sağlamak…
Kişisel servet dağılımında ortaya çıkan çarpıklığın benzeri yıllardır bölgeler arasında görülüyor zaten..
Xi, güneydeki liman kentlerine yoğunlaşan ekonominin hem ülke çapında yaygınlaştırılması hem de çeşitlendirilmesi amaçlı hedefin kilometre taşlarından biri gördüğü Zhejiang’ a özel önem atfediyor..
Örneğin 4-5 yıl içinde kişi başına geliri bugünkü seviyenin %40 üstüne çıkararak 2025’ te 11.500 dolara ulaşmasının sağlanması önemli beklentilerden sadece biri…
Ve bu yapılırken de geçmişteki stratejilerden farklı bir yol izlemek, gelir adaletsizliğini gidermeye çalışırken, ortaya çıkacak refahı sosyal politikalarla besleyip güçlendirmek…
Zhejiang için yazılan senaryo sadece Çin için değil, geleceğin dünyası için de incelenmeye ve izlenmeye değer…
Örneğin bugüne kadar başta işçi sınıfı olmak üzere tüm çalışanların tepesinde asılı duran yönetim baskısının bazı uygulamalarla hafifletilmesi…
Zhejiang eyaletinde çalışanların ücret pazarlıklarında daha fazla söz sahibi olması, işçilerin çalıştıkları kuruluşların elde ettiği kârlardan pay alması gibi düzenlemelerin son günlerde tartışılmaya başlanması bile otoriter demir yumruğun egemen olduğu ülke adına önemli bulunuyor..
Xi’ nin kendi dönemine damgasını vuracak ve ‘ortak refah’ beklentisine yanıt verecek umuduyla Zhejiang’ ı laboratuar olarak seçmesi boşuna değil…
2002 yılından başlayarak dört yıl boyunca parti şefliğini üstlendiği eyalet Zhejiang…
Sadece bu da değil…
Xi’ nin ‘ortak refah’ amaçlı planına 15,5 milyar dolar katkı sözü veren dünyanın en büyük alışveriş platformlarından birinin sahibi olan Alibaba başta olmak üzere, küresel boyutta büyüklüğe sahip pek çok şirkete de ev sahipliği yapan eyalet aynı zamanda…
Çin’ li zenginlerle ilgili son araştırmaya göre ülkedeki her altı dolar milyarderinin biri buradan gelmekte… (Hurun Global Rich List)
Xi’ nin, büyük servet sahiplerine verdiği “herkesin aynı gemide olduğu” mesajı sadece Alibaba ve kurucusu Jack Ma’ yı değil, bir başka küresel dev internet sağlayıcısı Tencent grubunu da harekete geçirmiş görünüyor…
Kırsal sağlık hizmetleri, çalışanların sosyal güvencelerini sağlayan sigorta katkıları, katma değeri yüksek yatırımlarla eyaletin zenginleşmesi yanında refahın tabana yayılması bu dönemde Zhejiang’ ta başlayacak yeni dalganın temellerini oluşturmakta…
Bir başka adım ise son 30 yılda ülkenin eğitim kaynaklı rantını yiyen özel dershanelerin yasaklanması ve eğitimde daha eşitlikçi bir sisteme yönelik girişimler..
Xi’ nin direktifleri doğrultusunda eyaleti ortak refaha kavuşturmayı amaçlayan 52 maddelik bir plan hazırlayan Zhejiang yönetimi asıl radikal adımı konut alanında atmaya hazırlanıyor..
Bugüne kadar yönetim üzerinde oldukça etkili olan konut spekülatörlerinin şimdiden tepkisini çeken düzenleme hayata geçirilebilirse birden fazla eve sahip olanlar yanında lüks konut sahiplerinin daha fazla vergi vermesi ve toplanacak kaynakla orta direği bugüne kadar hayal olarak görülen mesken sahibi olması amaçlanıyor..
Çin’ i izleyen uzmanlar, ülkenin ne Avrupa’ daki çoğu ülke gibi tabana yayılmış kaynaklarla yaratılan bir refah devleti olamayacağını bununla birlikte bir daha Mao dönemi yoksulların eşitliği olarak tanımlanabilecek günlere de geri dönülemeyeceği görüşünde hem fikir…
Büyük olasılıkla Çin, alabildiğine büyük bir orta sınıfa sahip, aşırı zenginlerle aşırı yoksulların törpülendiği bir yöne doğru evrilecek…
Ve bir şey daha olacak…
Bugüne kadar Pekin ve Şanghay örneklerinde olduğu gibi en iyi doktor ve bilim insanının, eğitimden sağlığa, sanattan sosyal donatıya kadar tüm kurumların münhasıran belli birkaç bölgeye yoğunlaştığı mevcut tablo yerine, asıl üretici konumundaki bölgeleri gözeten daha adil bir dağılıma tanık olacağız…
Çin’ de başlayan yeni dönem, yaşanacak deneyimler, hayata geçirilecek uygulamalarla ilginç olduğu kadar sonuçları itibariyle de tüm dünyayı etkileyecek, küreselleşmenin de yeni aşamasının kaderini belirleyecek boyutlarda…
Sonuçları itibariyle istisnasız tüm dünyayı ,ilgilendiren Çin merkezli ilginç bir deneyime hazırlıklı olmalıyız..
Mersin Portal-Haber Merkezi