Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin katıldığı 'Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi' sona erdi.İlki 22 Kasım 2017'de Soçi'de yapılan üçlü zirvenin ikincisi Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleşti. Erdoğan'ın ev sahipliğinde saat 13.20'de başlayan zirve, çalışma yemeği ile beraber 1 saat 40 dakika saat sürdü. Zirveye Türkiye heyetinden Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Nurettin Canikli, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan da katıldı. Erdoğan'dan Putin ve Ruhani'ye teklif: Suriye'de güvenli bölgede konut inşası temin edelim
Erdoğan, "Tel Abyad tarafından yani Doğu Guta'dan gelen yaralılara yönelik bir adım atılması hususunda bizler süratle, gerek Silahlı Kuvvetlerimiz, Rus Silahlı Kuvvetleriyle bir dayanışma içerisinde, orada bir Sahra Hastanesi kurmak suretiyle yaralılara ilk müdahalelerin yapılmasını temin edelim istiyoruz. Putin ve Ruhani'ye şöyle bir teklifim var; güvenli bölgede konut inşası temin edelim. Bu konut inşasını yapmak suretiyle bu insanları çadırlardan kurtaralım. Bu insanlar artık bu yaşam koşullarından kurtulsun. 500'er metrekarelik bir arsaya yerel mimariyle yapılacak konutlar kendine imkanlar sağlasın. Böyle bir adımla onları normal yaşantısına kavuşturalım. Bu konuda bazı ülkelerin bazı tahahhütleri var. Böyle bir adım atarsak faydalı olacağını düşünüyoruz" dedi.
"Türkiye'nin hem içeride hem sınır ötesinde bir terörle mücadele sorunu vardır" diyen Erdoğan, "Bu sorun bitene kadar yolumuza devam edeceğiz" ifadesini kullandı.Putin: Türkiye, mülteci bakımından büyük bir yük aldı.Putin, "Türkiye, mülteci bakımından büyük bir yük aldı. Ama hakikaten çok eşsiz bir durum, diğer ülkeler Filistin'den yük aldı, Rusya olarak biz Ukrayna'dan gelen yükü üzerimize aldık. Mülteci göçmenler olmasın diye sorunları çözmemiz lazım. Erdoğan yeni bir teklifte bulundu. Suriye genelinde, ihtiyaç duyan insanlara acil tıbbi yardım konusunda neler yapabileceğimizi ciddi bir şekilde değerlendireceğiz. Bu teklif çok isabetli oldu. Bu konuyu Sayın Ruhani de destekliyor" dedi.
'TÜRKİYE VE İRAN DIŞINDA KİMSE BİR ŞEY YAPMIYOR'
Putin, "Siyasi çözümün yanında insanların normal koşullar altında yaşamasını sağlamak da gerekli. Sermaye koyulmadan ve büyük yatırımlar yapılmadan hiçbir şey gerçekleştirilemez. Bu nedenle tüm dünya ülkelerini aktif olarak katılım sağlamaya çağırıyoruz. Bu, sözde kalmamalı ve pratiğe dökülmelidir. Herkes öncelikle insani yardım sunulması gerektiğini belirtiyor ancak Rusya, Türkiye ve İran dışında kimse bir şey yapmıyor. BM tarafından küçük çaplı sevkiyatlar yapıldığını görüyoruz, ancak bu kesinlikle yetersiz" açıklamasında bulundu.
'ERDOĞAN'IN ÖNERİSİNİ DOĞRU BULUYORUM'
Putin, "Erdoğan'ın Suriyelilere insani yardım sunulması konusunda Rusya, Türkiye ve İran'ın çabalarının birleştirilmesi önerisini doğru buluyorum" dedi.
Ruhani: ABD'liler her gün bir şey söylüyor, ne sözlerine ne de vaatlerine güvenebiliyoruz
İran Cumhurbaşkanı Ruhani, ABD Başkanı Donald Trump'ın Suudi Arabistan'a "Suriye'de kalmamızı istiyorsanız, belki de faturasını siz ödemelisiniz" ifadelerine atfen, "ABD'liler her gün bir şey söylüyor. Mevcut ABD hükümetinin ne sözlerine ne de vaatlerine güvenebiliyoruz. Onlar kendilerinden belli bir görüntü gösterdiler. Önce Suriye'de kalıcı değiliz dediler. Sonra anlaşıldı ki, para peşindeler. Arap ülkelerine diyorlar ki, para verin kalalım diyorlar. Görünen o ki parayı alacaklar ve Suriye'den çıkmayacaklar" diye konuştu.
Erdoğan, Ruhani'nin sözleri üzerine, "Ruhani kardeşim ABD'nin Arap ülkelerinden kaç para istediği söylemiyor" ifadelerini kullandı.
Erdoğan: Toprak ameliyatlarına sıcak bakmıyoruz
Toplantının ardından soru-cevap kısmında konuşan Erdoğan, "Biz bu toprak ameliyatlarına sıcak bakmıyoruz" dedi.
"Sabır, sabır, sabır, artık yetti" diyen Erdoğan, "Afrin harekatını gerçekleştirmek zorunda kaldık. Oradaki altyapı çalışmalarını yine bizler yapıyoruz. Çadırkenlerde kalan bölge halkı geri dönmeye başladı. Afrin'de de yine Türkiye'de kamplarda kalan dostlarımız topraklarına, evlerine inşallah döneceklerdir. Onun da hazırlıklarını yapacağız. Ancak şunun bilinmesini özellikle istiyoruz. Bölgede gerek Rusya, gerek İran, Soçi'de başlayan süreci de Türkiye ve Tahran'la birlikte emin adımlarla yürüteceğiz. Astana'yı hiçbir zaman Cenevre'ye alternatif olarak sürmedik. Bizim için asıl olan netice almaktır çünkü netice alma mecburiyetimiz var, burada insanlar ölüyor" ifadelerini kullandı.
Erdoğan, "Biz babayız, yüreklerimiz parçalanıyor" dedi.
Uşakov: Olumsuz herhangi bir şey yok
Ankara'daki üçlü zirvenin ardından gazetecilere kısa bir açıklama yapan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yardımcısı Yuriy Uşakov, Putin, Erdoğan ve Ruhani'nin üçlü görüşmelerinde, Türkiye'nin, Suriye'nin kuzeyinde yer alan Afrin'de düzenlediği Zeytin Dalı Harekatı'nın konuşulup konuşulmadığı sorusu karşısında şunları söyledi:
"Konuşuldu. Fakat bu konuşmanın bir tür iş görüşmesi havasında geçtiğini, olumsuz herhangi bir şey olmadığını söyleyebilirim."
Erdoğan: Bütün arzumuz barışın egemen olduğu bir Suriye'yi yeniden inşa etmek
Putin'in ardından sözlerine devam eden Erdoğan, Akkuyu Nükleer Santrali'nin Cumhuriyet'in 100. yıldönümü olan 2023'e yetişeceğini söyledi.
Erdoğan, "Üçlü zirvede bütün arzumuz, gayretimiz bir an önce barışın egemen olduğu bir Suriye'yi yeniden inşa ve ihya edebilmek" dedi.
Erdoğan, bir sonraki zirvenin Tahran'da yapılacağını söyledi.
Putin: Bazıları Suriye'de mezhepsel ve etnik çatışmaları körüklemeye çalışıyor
Erdoğan ve Ruhani'nin ardından söz alan Rusya Devlet Başkanı Putin'in konuşmasından öne çıkan başlıklar şu şekilde:
"Bugün üçlü formatta yaptığımız görüşme son derece verimli geçti. Suriye'yle ilgili konuları ele aldık. Önemli mutabakatlar sağladık ve bunlar görüşmenin sonunda imzaladığımız ortak bildiride yer aldı.
Astana formatı verimli olduğunu birçok kez kanıtladı. Rusya, Türkiye ve İran'ın işbirliği sayesinde teröre önemli darbe indirdik. İç ve dış sığınmacıları evlerine dönüyor. Astana'daki müzakerelerde öncelik siyasi çözüme verilecek.
'RUSYA, TÜRKİYE VE İRAN, SURİYE'NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE BAĞLILIĞINI TEYİT ETTİ'
Bazıları Suriye'de mezhepsel ve etnik çatışmaları körüklemeye çalışıyor.
Rusya, Türkiye ve İran, Suriye'nin toprak bütünlüğüne bağlılığını teyit etti.
İnsani yardım meselesinin siyasallaştırılmaması gerekiyor.
Doğu Guta'da yüzbinlerce insanın kurtarılması için benzeri olmayan bir operasyon gerçekleştirdik.
Bugün itibarıyla Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nin alternatifi yok.
Rusya, Türkiye, İran dışında kimse adım atmıyor, Suriye'deki insani yardım yeterli değil.
'MİLİTANLARIN PROVOKASYON HAZIRLIĞINDA OLDUĞUNU GÖSTEREN KANITLARA SAHİBİZ'
Suriye'deki militanların zehirli maddeler kullanarak provokasyon hazırladığına dair kanıtlara sahibiz. Bu bağlamda terörle mücadelede üçlü koordinasyonu geliştirme ve istihbarat değişimini artırma konusunda anlaşmaya vardık.Rusya, Türkiye ve İran, durumu istikrarsızlaştırma girişimlerine son vermeyen, barış sürecinin teşvikine yönelik çabaları engellemeye çalışan Suriye'deki teröristlerin yok edilmesini ortak stratejik hedef olarak görüyor.
'SIĞINMACI SORUNUNU ANCAK ÇATIŞMALARI SONLANDIRARAK ÇÖZERİZ'
Sığınmacı sorununu, ancak insanların evlerini terk etmelerine neden olan çatışmaları sonlandırarak çözebiliriz. Sadece çatışmalara son vermemiz gerekiyor, o zaman sığınmacı kalmaz."Ruhani: Suriye'nin birliğinin herkes tarafından tanınmasını istiyoruz
Erdoğan'ın ardından söz alan İran Cumhurbaşkanı Ruhani, sözlerine Erdoğan'a teşekkür ederek başladı. Ruhani, "Bölgemiz son senelerde büyük ve çok önemli sorunlarla karşılaştı. Bu sorun da terörizmdi. Bu teröristler bazı ülkeler tarafından eğitilmiş ve modern silahlar temin edilmiştir" dedi.
İran Cumhurbaşkanı Ruhani: Bugün beni en mutlu eden şey, üç ülkenin Suriyeli mazlum halka yardım ve yaralıları kurtarmak için mütabık kalması oldu.Ruhani, "Suriye halkının barışa kavuşma umudunun daha çok olduğunu görmekten mutluyum" diye konuştu.Ruhani, "Bugün çok mutluyum ki, üç ülke liderleri Ankara'da ikinci zirveyi gerçekleştirdi. zirvelerde çeşitli ve çok önemli toplantılar yaptık Suriye ve Suriyeli mültecilerle ilgili. Benim içim en mutlu anlar özellikle Suriyeli mazlum halka yardım için mutabık kalınan an oldu. Her üç ülke de geçmişe nazaran bu konudaki yardımları daha da geliştirmek istiyor" ifadesini kullandı.
'SURİYE'NİN GELECEĞİ SADECE SURİYE HALKINI İLGİLENDİRİR'
Ruhani, "Hiçbir ülke Suriye'nin geleceği için karar veremez. Suriye'nin geleceği sadece Suriye halkını ilgilendirir. Suriye'nin birliğinin herkes tarafından tanınmasını istiyoruz" dedi.
Erdoğan: Suriye'nin toprak bütünlüğü, tüm terör örgütlerine aynı mesafede olunmasına bağlıdır
Üçlü zirve sonrası açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bugün önümüzdeki döneme ışık tutacağına inandığımız istişareler gerçekleştirdik ve atılacak adımları belirledik" dedi.
Erdoğan, "Gerginliği azaltma konusunda Türkiye olarak sorumluluklarımızın gereğini hassasiyetle yerine getiriyoruz. İdlib'de kısa süre önce tesis ettiğimiz 8. gözlem noktamızla bu konudaki kararlılığımızı gösterdiğize inanıyoruz. Şu husus tüm dünya tarafından dikkate alınmalı. Suriye'nin toprak bütünlüğü, tüm terör örgütlerine aynı mesafede olunmasına bağlıdır" diye konuştu.
Erdoğan'ın açıklamaları şöyle:
"Şu ana kadar 4 bin kilometrekarelik bir alanı teröristlerden temizledik. Ülkemizde 3.5 milyon Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapıyoruz. Kontrol altına aldığımız yerleri Suriyeli kardeşlerimiz için yaşanabilir hale getiriyoruz.
'TÜM BÖLGELERİ GÜVENLİ HALE GETİREN KADAR DURMAYACAĞIZ'
Tüm bölgeleri güvenli hale getirene kadar durmayacağımızı tekrarlamakta fayda görüyorum.
Tel Rıfat'ı yaşanabilir hale getirmek için Rus ve İranlı dostlarımızla çalışma yürütmeye hazırız. Münbiç başta olmak üzere PYD/YPG'nin kontrolündeki tüm bölgeleri güvenli hale getirene kadar durmayacağımızı tekrarlamakta fayda görüyorum.
Suriye huzur bulmadan, Türkiye huzur bulamaz.
Suriye'nin toprak bütünlüğünün temin edilmesi, kanlı çatışmaların önüne geçilmesi ve ülkenin geleceğinin yeniden inşası konusunda anlayış birliği içerisindeyiz.
Önümüzde zor ama başarı ışığı giderek kuvvetlenen bir yol var.
ULUSLARARASI TOPLUMA ÇAĞRI
Ne Suriye'nin, ne de bölgemizin geleceğinin üç beş terör örgütünün tasallutu altında kararmasına izin vermeyeceğiz
Garantör ülkeler olarak, mutabık kaldığımız hedeflere kararlı bir şekilde yürümeyi sürdüreceğiz. Bu konuda uluslararası topluma da önemli görevler düşüyor.
Uluslararası toplumu, Suriye'deki sorunun siyasi çözüme kavuşturulması gayretlerine destek olmaya çağırıyoruz.
Yaptığımız istişarelerin ve aldığımız kararların Suriye için hayırlara vesile olmasını istiyorum. Kıymetli dostum Putin ve Ruhani'ye teşekkür ediyorum."
